Protetyka
Czym jest protetyka?
Protetyka stomatologiczna zajmuje się odtwarzaniem utraconych tkanek zęba lub całych zębów, tak aby przywrócić prawidłowe żucie, mowę i rysy twarzy. Może obejmować pojedynczy ząb (korona), kilka braków (most), rozległe bezzębie (protezy) lub prace oparte na implantach. Współczesna protetyka łączy funkcję z estetyką — pozwala uzyskać naturalny uśmiech i stabilny zgryz.
Kiedy warto zgłosić się na konsultację protetyczną?
- Brakuje Ci jednego lub więcej zębów,
- Masz duże, wielokrotnie wymieniane wypełnienia i ząb zaczyna pękać,
- Tracisz wysokość zgryzu (ścieranie, bruksizm) — twarz wygląda „zapadnięta”,
- Proteza ruchoma jest niestabilna, obciera lub wypada przy mówieniu,
- Planujesz leczenie implantologiczne i potrzebujesz pracy ostatecznej lub tymczasowej,
- Chcesz poprawić kolor i kształt zębów w sposób trwalszy niż wypełnienia kompozytowe.
Proteza szkieletowa: kiedy i dlaczego?
Jeśli zachowałeś kilka mocnych zębów trzonowych/przedtrzonowych, proteza szkieletowa jest często najlepszym wyborem częściowym: cienka metalowa baza zajmuje mniej miejsca w ustach, nie uciska tak dziąseł i przenosi siły bardziej fizjologicznie. Może być łączona z estetycznymi zaczepami (zasuwy, teleskopy, zatrzaski), które minimalizują widoczność klamer. Wymaga jednak zdrowych i odpowiednio przygotowanych zębów filarowych — czasem z koronami wspierającymi system mocowania.
Zakres uzupełnień protetycznych
Korony protetyczne
Stosowane, gdy naturalny ząb jest mocno zniszczony, pęknięty lub po leczeniu kanałowym. Całkowicie otaczają ząb, wzmacniając go mechanicznie i umożliwiając korektę koloru oraz kształtu.
Mosty protetyczne
Uzupełniają pojedyncze lub kilkuzębowe braki, opierając się na sąsiednich zębach filarowych (lub implantach). Przywracają ciągłość łuku, stabilizują zgryz i zapobiegają przesuwaniu się zębów.
Licówki porcelanowe / kompozytowe
Cienkie płatki materiału przyklejane do przedniej powierzchni zębów siecznych i kłów. Idealne do estetycznej korekty koloru, kształtu, drobnych rotacji i diastem. Mniej inwazyjne niż pełna korona.
Wkłady koronowokorzeniowe
Gdy korona zęba jest praktycznie zniszczona, a korzeń pozostaje zdrowy po endo. Wkład wzmacnia ząb i stanowi stabilną bazę pod koronę.
Proteza akrylowa całkowita / częściowa
Rozwiązanie dla dużych braków lub całkowitego bezzębia. Akryl pozwala na szybkie, ekonomiczne wykonanie; można łatwo rozbudowywać i naprawiać.
Proteza szkieletowa
Lekka metalowa płyta z precyzyjnymi klamrami, zasuwami lub zatrzaskami. Przenosi siły żucia głównie na zęby filarowe zamiast na dziąsła, dzięki czemu jest bardziej komfortowa i stabilna niż klasyczna akrylowa. Idealna przy częściowych brakach, gdy zachowane są strategiczne zęby podparcia.
Protezy natychmiastowe (tymczasowe)
Zakładane tuż po usunięciu zębów, aby Pacjent nie pozostał bez uzębienia w fazie gojenia. Po wygojeniu tkanek wymieniane na protezę ostateczną lub pracę na implantach.
Szyny relaksacyjne / repozycyjne
Atrakcyjne wsparcie przed lub po wykonaniu pracy protetycznej, gdy występuje zgrzytanie i przeciążenia zgryzu. Chronią nową koronę lub most przed nadmiernymi siłami.
Jak przebiega wizyta?
- Konsultacja + plan: Ocena stanu zębów, kości, stawów skroniowożuchwowych oraz Twoich oczekiwań estetycznych i finansowych. Tworzymy warianty leczenia (np. most vs. implant + korona vs. proteza szkieletowa).
- Przygotowanie jamy ustnej: Leczymy próchnicę, wykonujemy higienizację, stabilizujemy zęby filarowe (endodontycznie, periodontologicznie). Dobry fundament = trwała praca protetyczna.
- Wyciski: W zależności od technologii pobieramy klasyczne wyciski silikonowe i alginatowe.
- Przymiarki:
- Korony/mosty: przymiarka podbudowy (metal/cyrkon), potem przymiarka porcelany.
- Protezy ruchome: wzornik zwarciowy, ustawienie zębów próbnych do akceptacji uśmiechu.
- Szkieletowa: kontrola pasowania metalowego rusztowania.
- Oddanie pracy: Dopasowanie okluzji, instrukcja użytkowania i pielęgnacji.
- Kontrola po 1–2 tygodniach: Korekty punktów ucisku, polerowanie. Potem przeglądy co 6–12 miesięcy.
Jak się przygotować?
- Zabierz aktualne zdjęcia RTG / pantomogram (≤ 6 mies.) – jeśli masz też CBCT z leczenia implantologicznego lub endodontycznego, przynieś pliki DICOM na pendrivie lub wyślij mailem przed wizytą.
- Przynieś dotychczasowe uzupełnienia – stare protezy, korony tymczasowe, szyny relaksacyjne czy aparaty retencyjne pomogą ocenić, co działało, a co wymaga poprawy.
- Lista leków i alergii – szczególnie ważne: antykoagulanty, bisfosfoniany, alergie na metale (Ni, CoCr), akryl czy żywice kompozytowe; wpływają na wybór materiału i przebieg zabiegów.
- Higienizacja przed wizytą – dokładnie wyszczotkuj i użyj nici; jeśli dawno nie było skalingu, rozważ jego wykonanie przed rozpoczęciem prac (lepsze dopasowanie wycisków / skanów).
- Pomyśl o oczekiwaniach estetycznych – zdjęcia uśmiechów, które Ci się podobają (kolor, kształt, długość zębów), ułatwią lekarzowi projekt pracy.
- Zarezerwuj odpowiednio dużo czasu – pierwsza konsultacja protetyczna może potrwać 45–60 min (wywiad, badanie, skany, plan leczenia i kosztorys).
- Nie przychodź na czczo (chyba że zapowiedziano sedację) – lekki posiłek 1–2 h wcześniej poprawia komfort; przy planowanej sedacji lub zabiegach chirurgicznych stosuj się do osobnych zaleceń.
- Unikaj mocnych szminek i brokatu na ustach – w dniu skanów cyfrowych — odbicia światła mogą utrudnić odczyt.
Jak dbać o uzupełnienia protetyczne?
- Myj korony i mosty jak naturalne zęby: szczoteczka + nitka / szczoteczki międzyzębowe + irygator,
- Protezy ruchome czyść po każdym posiłku szczoteczką do protez i tabletkami dezynfekującymi (nie gorącą wodą),
- Kontroluj podścielenie: z czasem kość zanika i proteza traci dopasowanie — konieczna relining / rebase,
- Zgłaszaj pęknięcia lub obluzowane klamry natychmiast; wczesna naprawa zapobiega uszkodzeniu tkanek jamy ustnej,
PROTETYKA
